درباره شهر
شهر چابكسر در منتهی الیه استان گیلان و در حد فاصل استان گیلان و مازندران در كوتا ترین فاصله بین كوه و دریا حداكثر 1300 متر در شمال كشور قرار دارد . به دلیل فاصله كم با كوه و دریا و برخورداری از اقلیم معتدل خزری بر خوردار می باشد . در گستره و جغرافیایی چابكسر 4 محصول عمده ی كشاورزی یعنی برنج ، چای ، مركبات، و كیوی در كنار همدیگر رشد می كنند . همچنین پرورش گل و گیاه به صورت چشمگی و گسترده اقلیم مناسب منحصر به فرد چابكسر را نه در گیلان و مازندران بلكه در خاور میانه در ذهن تداعی می كند .
با توجه به خصوصیات جغرافیایی حاكم بر منطقه یعنی رشته كوه البرز و دریای خزر ، چابكسر از نظر جاذبه های گردشگری از تنوع ویژه ای بر خوردار می باشد . مسافران و گردشگران با حضور خود در چابكسر در كوتا هترین فاصله زمانی می توانند از مواهب دریا و همچنین زیبا ییهای عرصه های جلگه ای كوهپایه ای كشتزار ها چشمه سارها ، رودها و سكونت گاههای انسانی بهره مند شوند .
اندیشیدن به محیط زیست به اندازه ی عمر اجداد ماقدیمی است . بقای آن ها بستگی به آگاهی آن داشته است . امروز نیز محیط زیست در شكل گیری هر یك از ما نقش تامین كننده ای دارد زیرا رشد و نمو انسان به صورت طبیعی و در شرایط نبود محرك های زیست محیطی صورت نمی گیرد . محیط زیست در مورد بیشتر ما و در جامعه ی تكنولوژیك جدید عبارتست از آن چیزهایی كه در زندگی روزمره با آن سر و كار داریم .
تاریخچه چابكسر :
چابكسر در قدیم قسمتی از سرزمین رانكوه بوده است . رانكو آخرین بخش شرقی گیلان بود ه است از شمال به دریای خزر ، از شرق به تنكابن ، از جنوب به رود بار الموت و رودبار حسینقلی خانی و از غرب به دیلمان و لاهیجان محدود می شد . چابكسر سابقا میانده نام داشت كه هم اكنون نام یكی از محله های چابكسر است .
وجه تسمیه چابكسر :
كلمه ی چابكسر از دو كلمه ی چاب و و كنار گرفته شده كه به همین جهت آنرا چاب كنار ویا كنار دریا می گفتند كه به تدریج به چاب سر و سپس به چابكسر تبدیل شده است . و روایت دیگری هم رواج دارد كه در گذشته در هنگام عروسی ما بین خانه عروس و داماد سوارانی مسابقه می دادند و برنده مسابقه از عروسی خلعت می گرفت است . گویا در آن زمان سوارانی چابكی در این منطقه وجود داشته اند كه كلمه ی چابكسر از آن مشتق شده است .
موقعیت جغرافیایی چابكسر
چابكسر در جنوب غربی دریای خزر و شرقی ترین نقطه استان گیلان واقع شده است . از نظر موقعیت جغرافیایی در 50 درجه و 34 دقیقه طول جغرافیایی و 36 درجه و 57 دقیقه عرض جغرافیایی قرار دارد . شیب اصلی آن در سمت جنوب به شمال است . چابكسر مرز بین گیلان و مازندران بوده كه توسط رودخانه سمام (سامان رود ) از استان مازندران – رامسر جدا می شود . در حقیقت می توان گفت چابكسر گره ارتباطی بین این 12 استان می باشد . از شمال به دریای خزر ، از جنوب به كوههای البرز ، از غرب به كلاچای و از شرق به رامسر محدود می شود . فاصله ی آن با رامسر 8 كیلومتر ، كلاچای 20 كیلومتر ، رودسر 30 كیلومتر ، و با مركز استان یعنی شهر رشت 102 كیلومتر می باشد .
زمین شناسی چابكسر :
قسمت كوهستانی البرز از سنگهای رسوبی و آتشفشانی و متامرفیك متعلق به پركامبرین تا كواتونوی ،تشكیل شده است . در پاره ای نقاط به ویژه در ارتفاعات زیاد سنگهای آهك و بازالت و آندزیتی بدون
پوشش نمایان است . قشر های زیادی از سنگها ی آهكی كو تا سه و لایه هایی از سنگ باز است .
در این منطقه دیده می شود . كه گاه آبخانه های خوبی را تشكیل می دهند . جلگه های منطقه از رسوبهای رودخانه ای (آلویال ) است كه روی لایه های متعلق به دوران چهارم قرار دارد . بطور كلی در تمام منطقه از كوه به طرف دریا لایه های آبرفت ضخیم تر می شود و شیب عمومی جلگه به طرف دریاست . طی میلیون ها سال رودها ی منطقه اراضی كوهستانی را شسته و خرد كرده و مواد رسوبی را در سواحل خزر به جا گذاشته اند . وجه مشخصه مرفولوژی و مرفودینامیكی و همچنین اساس همبستگی كوههای مرتفع و اراضی پست از نظر ترتیب ناهمواریها همانا وجود دره هایی كه جریان آب در تمام سال در آن ها ادامه دارد . رسوبات حاصل از فعالیتهای فرسایش و جابجایی رودخانه ای اغلب در999 و دهانه رودخانه ها بجای گذاشته می شوند . از آنجائیكه تغییرات ناشی از جزر و مد در خط ساحلی بسیار اندك بوده و حركات سیلابی ضعیف هستند .
این رسوبات اغلب در اراضی آبرفتی ته نشین گشته و یا به موازات ساحل جابه جا می شوند . تعدادی از رودخانه های كوتاه منطقه نظیر هچین رود یا اچار رود و میانده رود و … در طول مسیر خود دره های عمیقی را به وجود می آورند . نیروی ناهمواری زیاد همواره با فراوانی بارش در موارد زیادی موجب افزایش فوق العاده قدرت جابه جا ئی در دامنه ها گشته و علاوه بر آن لغزش زمین و جدائی توده های خاكی را سبب می گردند كه شكل گیری سطح خارجی نقش موثری دارند . جلگه های آبرفتی و اراضی منطقه چابكسر شرایط بسیار مناسبی را برای كشاورزی بوجود آورده است بطوریكه انواع و اقسام محصولات همده ی كشاورزی ماند مركبات ، برنج و چای با كیفیت خوب در این منطقه بدست می آید و می توان گفت كه جزء یكی از مناطق نادر كشاورزی در سطح كشور است چون تقریبا از هر نوع محصول و میوه در این ناحیه بدست می آید .
جنس زمینهای منطقه مورد مطالعه
جنس زمینهای منطقه مورد مطالعه از نوع رس – شن بوده كه روی هم در طبقات مختلف زمین قرار گرفته است . این زمینها در وسعت زیاد به كشت محصولات مختلف مانند برنج ، چای ، كیوی ، انواع صیفی جات و سبزیجات و غیره اختصاص یافته است در هر صورت خاكهای منطقه از دسته خاكهای سنگین و نیمه سنگین به شمار آمده و هر نوع از محصولات ذكر شده با خاكهای مشخصی سازگاری دارند . چنانچه چای با خاكهای دارای PH خیلی اسیدی با بافت سیلیت و برنج با خاكهای PH نسبتا خنثی و بافت متوسط و رسوبی و رسی سازگاری دارد . ولی بدون توجه به PH خاك منطقه كه جابجایی اسیدی و در نقطه ای قلیایی و یا خنثی باشد در خاكهای دارای PH خیلی اسیدی كه برای چای مناسب است می توان برنجكاری نمود چنانكه این كار را انجام می دهند و یا اینكه مركبات كشت می نمایند . به طور كلی در منطقه كمتر به نوع خاك برای كشت محصولات توجه می شود .
زلزله در چابكسر
این منطقه در دامنه سلسله جبال البرز واقع بوده و زمینهای آن از لایه های شنی و رسوبی تشكیل یافته و همواره این امكان وجود دارد كه زلزله هائی كه مركز آن در اطراف و جنوب غرب و سلسله جبال البرز قرار دارند . بصورت یك كانون زلزله خیز در آید .كه زلزله مهیب 31 خرداد سال 1369 با قدرت 2/7 آنرا به اثبات رسانیده است .
توپوگرافی منطقه
وسعت 330 كیلومتر مربع منطقه چابكسر در دو ناحیه جلگه ای و ناحیه میان بند (كوهستانی و كوهپایه ای جنگلی ) و قسمت كلی در ناحیه كوهستانی واقع شده است. شیب منطقه از جنوب بسمت شمال یعنی دریای خزر بوده و قسمتهای جنوبی پوشیده از جنگلهای انبوه و دارای ارتفاعات جنگلی تا 3000 متر می باشد .
كوهها
كوههای شمالی ایران قسمتی از چین خوردگی های بزرگ آلپ و هیمالیا در دوران سوم زمین شناسی است كه به صورت رشته های مختلف ولی در یك سیستم دنباله كوههای قفقاز از آرارات در خاك تركیه شروع شده در جهت غرب به شرق به طول 1000 كیلومتر ممتد به هندو كش در خاك افغانستان ختم می شود . كوههای منطقه چابكسر با جنگلهای سر سبز و قلل مرتفع بر فگیر قسمتی از سلسله جبال البرز در ناحیه مركزی می باشد . این كوهها در دوران چین خوردگی آلپی تكوین یافته با ققلی مرتفع و دره هائی عمیق مانند سد عظیم قوسی شكل به طول كمتر از 20 كیلومتر بین دریای خزر و فلات مركزی ایران (قزوین ) واقع شده است .ارتفاع كوههای منطقه متفاوت است . قلل و كوههای تو كه سركو با 3022 متر ارتفاع ، سر كو راكو و كوه سماموس با 3620 متر ارتفاع در مرز استانهای گیلان (چابكسر ) مازندران (رامسر ) واقع شده است . ارتفاعات (تماشا كوه) از قلل و كوههای مرتفع و بلند بوده و تعداد زیادی ارتفاعات پست تر مانند (كوه بلك كوه كبوتر آبكش (شاسروس)، كوه پورسرا ، طارم كوه و … در منطقه دیده می شود .
جلگه ها
جلگه چابكسر بین دریای خزر و دامنه كوههای البرز واقع شده است . این جلگه ها از رسوبات رودخانه ای واقع در منطقه تشكیل شده است . طول جلگه كمتر از 20 كیلومتر و عرض ان بستگی به طول رودخانه های حوضه و رسوبات حمل شده توسط آن ها دارد . هرچقدر طول رودخانه ها بیشتر باشد بر وسعت جلگه ها افزوده می شود . بطوریكه شاخه ی اصلی رودخانه خشكرود دارای طولی به مساحت 24 كیلومتر می باشد . بدین لحاظ وسعت جلگه در این قسمت بیشتر از مناطق دیگر می باشد .
روستاهای واقع در حوزه نفوذ مستقیم
این روستا ها به فاصله حداكثر 12 كیلومتر از چابكسر واقع گردیده است و موقعیت و فاصله ان ها ایجاب می كند كه روستاییان ساكن در آن ها جهت تامین نیازهای خود از خدمات موجود در شهر چابكسر استفاده نمایند و بطور كلی محدودیتهای موجود بهداشتی ، آموزشی ، خدماتی روستایی خود را بااستفاده از امكانات چابكسر بر طرف نمایند .
این روستا ها عبارتند از : سرولات – شیخ زاهد محله – چایجان – اوشیان – قاسم آبا علیا – دوران – هلوکله – سورخانی – میانده – سیاهکلرود- بند بن -قاسم آباد سفلی – كبوتر آبكش – جنگسرا – لی كلام – لیمه سرا – دوگلسر.
روستا های واقع در حوزه ی نفوذ غیر مستقیم (ضعیف)
روستا های واقع در حوزه نفوذ غیر مستقیم شهر ، آبادیهایی هستند كه در فاصله ی دور تر از شهر واقع شده است و بخاطر داشتن جمعیت كم و اثرات اندكی كه بر روی شهر دارند جزء روستاهای حوزه نفوذ ضعیف اند . این روستاها اكثرا فاقد واحدهای آموزشی بوده و تحت پوشش خانه های بهداشت سورخانی ، سرولات ، جیر اوشیان دوران محله ، شیخ زاهد محله هستند از آنجائیكه فاقد اكثر امكانات شهری و روستائی اند فقط به ذكر نام تعدادی از آبادیها اكتفا می شود .
چملك سرا – خشك سرا – سیا كش – شمشاد پشته – شین گرد – گرچه آب – مازولكه – ارزن پشته ، بینه پهلو ، پشتاسران – ترك ، جینكی – ماسرك-چاله سرا- کولو جیگاور- چاش لم- .
: پوشش گیاهی شهر چابكسر
پوشش گیاهی
برطبق آمار و نقشه های موجود سازمان جنگلداری استان گیلان حدود 000/170 هكتار جنگل در قسمت جنوبی محدود ه بخش چابكسر وجود دارد كه پوشیده از جنگل های سر سبز و انبوه و اكثر ا بكرو دست نخورده و به صورت منطقه ای زیر پوشش درختان گونه خرمندی و ممرز و لیكی و خدمندی و ممز خدمندی و ممرز و راش – لیكلی و راش و ممرز و و بلاخره افرا وراش است . همچنین در پوشش جنگلی منطقه گونه های شمشاد – توسكا ون و سر نیز وجود دارد
بررسی جغرافیای انسانی شهر چابكسر
قومیت و زبان
در محدوده بخش چابكسر قومیت مردم ، دلیلم و گیل بوده و بطور كلی اكثرا در نواحی دشت و جلگه هویت گیل داشته و به زبان گیلكی محاوره دارند و در نواحی جنوبی اندكی از نژاد دیلم هستند ، كه بیشتر به گاوداری در جنگل ها و مرتع اشتغال دارند .
دین
دین مردم چابكسر اسلام و پیرو مذهب شیعه اند.
شهر چابكسر بر حسب جنس و سواد در سالهای 1370 در این سال شهر چابكسر دارای 2203 خانوار و 075/11 نفر جمعیت بوده كه از این تعداد 5641 نفر را مردان و 5434 نفر را زنان تشكیل میدادند. تعداد با سوادان آن 7779 نفر بود .
بررسی حوزه ی نفوذ شهر چابكسر
تعریف كلی از حوزه ی نفوذ
اصلا هر مركز جمعیتی با آبادیهای اطراف خود دارای روابط متقابل است . این روبط با تاثیرات مهمی را در طرفین ایجاد می كند و اگر در برنامه ریزیهایی شهری این روابط و اثرات ناشی از آن نادیده گرفته شود واكنش و تاثیرات بعدی از كنترل ارج خواهد شد .
همانگونه كه نمی توان جامعه ای را خود كفای مطلق پیدا كرد و بهر حال با محیط اطراف خود روابطی خواهد داشت شهر نیز به مثابه همان جامعه نمی توان مجدد و فارغ از تاثیرات محیط بیرون خود متصور گردد . مطالبات حوزه نفوذ كه بخشی از مطالعات طرحهای شهر سازیست نقش تعیین كننده در برنامه ریزی و طراحی دارد .
اما این مطالعات طرحهای اگر در چار چوب مطالعات منطقه ای نباشد بدون شك ابعاد كلی قضیه را نمی توان ترمیم نماید و این چنین است كه اغلب طرحهای تهیه شده دور نمای طراحی شده دور نمای طراحی شده را دور از واقعیتهای مملوس ترسیم می نماید
: خدمات شهری چابكسر
آب:
منابع آب چابكسر در حال حاضر چشمه میانده ی چابكسر با آبدهی حدودا 10 لیتر بر ثانیه یا میزان آبدهی 2 حلقه چاه عمیق در رودخانه ی آچی رود چابكسر (میانده ) است .
چاه شماره 1 با آبدهی حدودا 7 litr/s چاه شماره ی 2 با آبدهی 8 litr/s
مخازن آب : 2 مخزن زیر زمینی به حجم 100 و 150 متر مكعب ( از جنس بتون ) و یك مخزن هوایی به حجم 250 متر مكعب كه مخزن زمینی فقط وظیفه ی ذخیره ی آب و مخزن هوایی هم وظیفه تعادل فشار شبكه و هم ذخیره ی آب را دارد . آب از مخزن 150 متر مكعبی در داخل شهر و آنجا كلرزنی و پمپاژ می شود و به داخل مخزن هوای واز مخزن هوایی هم وارد شبكه ی آب شهر می شود .
چاه ها : آب چاه ها بعد از كلر زنی به طور مستقیم به داخل شبكه ی آب شهر پمپاژ می شود و بعد از پر شدن شبكه آب اضافی از طریق كانالهایی به داخل فاضلاب وارد می شود .
میزان تولید آب سالانه ی شهر چابكسر در سال 85 84 ، 402 هزار متر مكعب است
بیشترین مصرف در مرداد ماه است كه گاها مصرف از تولید بیشتر و تقاضا بیشتر است .
همچنین بیشترین مقدار مصرف آب در روز آخر سال و قبل از تحویل سال نو بیشترین دقت فشار را داریم لذا در طرح جامع آبرسانی چابكسرآب شهر چابكسر از چاه های فلمن رودخانه ی پل رود كلاچای در دست اجرا است . خط انتقال نزدیك به 25 كیلومتر از كلاچای به چابكسر آب مردم شهر چابكسر را تامین می كند . همچنین قبل از طرح جامع یك طرح كوتاه مدت نیز در دست اجرا است كه 5 حلقه چاه در حاشیه رودخانه ی آچی رود حفر شده و همچنین یك مخزن 5000 متر مكعبی زمینی كه آب منطقه ای گیلان كار تجهیز و انتقال به مخزن 5000 متر مكعبی را بر عهده دارد در طی سال های 86 به بعد در حال اجرا است .
برق
تاسیس اداره ی برق چابكسر مربوط به سال 1342 می باشد . برق چابكسر از خط 20 كیلو ولت كه از پست شهید رحیم آباد كلاچای تغذیه می شود تامین می گردد كه در داخل حوزه ی استحفاظی اداره ی برق می باشد .
اداره پست :
اداره پست چابكسر در سال 1358 احداث و از سال 1359 مورد استفاده قرار گرفته است .
– معابر حمل و نقل :
نسبت سطح معابر شهری به كل مساحت شهر 2 درصد است . متوسط تعداد سفرهای روزانه بین شهری و درون شهری به علت عدم وجود مطالعه ترافیكی در طرح ها مشخص نیست . شهر فاقد پایانه مسافربری بین شهری و خیابان كمربندی است . در شهر چابكسر وسائل نقلیه عمومی اتوبوس و مینی بوس وجود ندارد . تنها وسیله نقلیه عمومی تاكسی می باشد .
كتابخانه :
تا سال 1385 شهر چابكسر دارای یك كتابخانه عمومی بوده است
جایگاه گاز طبیعی (CNG)
امروزه توسعه شهری بدون توجه به مسائل زیست محیطی امكان پذیر نمی باشد در واقع توجه به مسائل زیست محیطی نشانگر توسعه ی یك شهر می باشد . به همین جهت شهرداری چابكسر نیز برای اهمیت دادن به این موضوعی زمین به مساحت تقریبی 2000 متر مربع را در اختیار سازمان بهینه سازی مصرف سوخت قرار داد تا نسبت به احداث جایگاه گاز طبیعی اقدامات لازم را انجام دهند تا ضمن بر خورداری شهروندان و مسافرین متعدد برای استفاده وسایل نقلیه گاز سوز محیط زیست نیز آلاینده ها مبری گردد .
بازارچه سنتی :
عرضه محصولات فرهنگی و بومی منطقه همواره از جایگاه ویژه ای در ارائه فرهنگ یك منطقه دارد به همین جهت شهرداری چابكسر بر آن شد جایگاهی را برای ارایه ی محصولات بومی و صنایع دستی منطقه اختصاص دهد و به همین جهت در مجاورت میدان سرولات كه منطقه بسیار زیبایی در مجاورت دریا دارد كلنگ بازارچه سنتی به زمین خورد و یك نمونه غرفه از این بازارچه نیز احداث گردید تا پس از طی عقد قرار داد تعداد مناسبی از این غرفه ها احداث شود .
